Internetda axborot gigiyenasi va xavfsizlik

2025 yil iyul oxirida Rossiyaning yirik aviakompaniyasi Aeroflot keng ko‘lamli kiberhujumga duch keldi: Silent Crow va Cyber Partisans BY guruhi yillik buzg‘unchilik paytida 7000 serverni yo‘q qildi, 20 TB ma’lumotni o‘g‘irladi va bir qator reyslar bekor qilindi. Ko‘plab O‘zbekiston—Rossiya yo‘nalishlari ham ta’sirlandi; huquq-tartibot organlari jinoyat ishi ochdi.

Shuningdek, Fransiyadan kelgan xabarlarda: Mudofaa sanoati yetkazib beruvchisi Naval Group taxminan 1 TB faylleak bo‘lishi mumkinligini e’lon qildi. Kompaniya hozircha tizimlarda buzilish aniqlanmaganini, ammo ichki tekshiruv o‘tkazilayotganini bildirdi.

Bundan nimani tushunib olishimiz kerak?

▫️Kiberhujumlar oddiy foydalanuvchilardan tortib yirik korporatsiyalargacha bo'lgan barchaga ta'sir qiladi. Hatto eng katta va ishonchli tizimlar ham xakerlik hujumlaridan himoyalanmagan
▫️Maxfiy maʼlumotlar tarqalishi shantaj yoki firibgarlik manbai bo‘lishi mumkin
▫️Hatto katta shirklar xavfsizlik xatolari bilan duch keladi − demak, o‘z xavfsizlik choralarimizni kuchaytirish lozim

Dastlabki choralar:

▫️Har bir sayt va ilova uchun noyob va murakkab parol qo‘llang.
▫️Mavjud bo‘lsa, ikki bosqichli autentifikatsiyani yoqing.
▫️Qurilmalar va dasturlarni muntazam yangilang.

Noma’lum havolalarga bosmang, noma’lum fayllarni ochmang.

Har qanday shoshilinch xabarga ishonishdan oldin, uni ishonchli manbalarda tekshirish foydali bo'ladi.

Shubhali ma’lumotni nashr qilishdan oldin, uni ishonchli saytlarda tekshirish yaxshiroqdir.

Ushbu oddiy qo‘llanma har bir Internet foydalanuvchi uchun muhimdir.